Chỉ số phát triển Chính phủ điện tử EGDI (E-Government Development Index) được đánh giá như thế nào?
Thứ ba - 07/08/2018 04:01
Hai năm một lần, Phòng Cơ quan công và Chính phủ số (Division for Public Institutions and Digital Government) thuộc Ủy ban các vấn đề kinh tế – xã hội của Liên Hợp Quốc (UNDESA) lại cung cấp toàn cảnh bảng xếp hạng phát triển Chính phủ điện tử của 193 nước thành viên Liên Hợp Quốc.
Bảng xếp hạng trên dựa vào tính toán và so sánh tương quan Chỉ số phát triển Chính phủ điện tử EGDI (E-Government Development Index) của các nước thành viên Liên hợp quốc. EGDI được tính toán dựa trên khảo sát về sự hiện diện trực tuyến của các quốc gia. Khảo sát này đánh giá các website của chính phủ và các bộ ngành và đánh giá các chính sách và chiến lược chính phủ điện tử được áp dụng nói chung và được triển khai trong những ngành chuyên biệt để cung cấp các dịch vụ công thiết yếu như thế nào.
Mặc dù mô hình đánh giá được giữ cố định, nhưng ý nghĩa chính xác của các giá trị thì có sự thay đổi qua các phiên bản khảo sát, do thay đổi nhận thức về tiềm năng của chính phủ điện tử hoặc do các công nghệ nền tảng thay đổi.[1]
EGDI gồm ba chỉ số thành phần: Chỉ số dịch vụ công trực tuyến OSI (Online Service Index), Chỉ số hạ tầng viễn thông TII (Telecommunication Infrastructure Index), và Chỉ số nguồn nhân lực HCI (Human Capital Index).
Hình 1. Các chỉ số thành phần của EGDI
- Chỉ số dịch vụ công trực tuyến (OSI)
Chỉ số Dịch vụ công trực tuyến OSI được các nhà nghiên cứu đánh giá qua Cổng thông tin quốc gia, các website của các Bộ ngành như giáo dục đào tạo, lao động, dịch vụ xã hội, y tế, tài chính… Để đảm bảo tính nhất quán của các đánh giá, mỗi quốc gia được đánh giá bởi ít nhất hai nhà nghiên cứu đã tiến hành khảo sát trong ngôn ngữ quốc gia của quốc gia đó.[2]
OSI được thu thập và tính toán độc lập mà không có sự tham gia của các chính phủ trong mọi giai đoạn.
- Chỉ số hạ tầng viễn thông (TII)
Chỉ số TII là một tổng hợp số học trung bình của 5 chỉ tiêu:
- Tỷ lệ người sử dụng Internet;
- Số điện thoại cố định trên 100 dân;
- Số lượng thuê bao di động trên 100 dân;
- Số thuê bao băng thông rộng không dây trên 100 dân;
- Số thuê bao băng rộng cố định trên 100 dân.
Liên Hợp Quốc chỉ lấy dữ liệu TII từ Liên minh Viễn thông quốc tế (ITU).
Hình 2. Các chỉ số thành phần của TII
- Chỉ số nguồn nhân lực (HCI)
Hình 3. Các chỉ số thành phần của HCI
Liên Hợp Quốc lấy dữ liệu cho HCI từ Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc UNESCO và các nguồn khác của Liên Hợp Quốc.
Các tiêu chí đánh giá chỉ số HCI là một hỗn hợp của 4 chỉ số:
- Tỉ lệ công dân từ 15 tuổi trở lên biết đọc, biết viết (Adult literacy);
- Tỷ lệ nhập học được đo lường bằng tổng hợp tổng số học sinh đăng ký với số học sinh theo học ở cấp tiểu học, trung học và đại học, bất kể tuổi tác (Gross enrolment ratio);
- Dự kiến số năm đi học (Expected years of schooling);
- Năm đi học trung bình (Mean years of schooling).
Phương pháp đánh giá của Liên hợp quốc đã được chấp nhận rộng rãi như là một giải pháp chung ở nhiều quốc gia trên thế giới. Hiểu được cách thức thu thập dữ liệu và phương pháp tính toán của Liên Hợp Quốc cho EGDI sẽ giúp mỗi quốc gia triển khai chính phủ điện tử hiệu quả và chủ động hơn.
Dưới đây là tổng hợp xếp hạng theo EGDI của Việt Nam sau ba kỳ đánh giá gần nhất của Liên Hợp Quốc: [2,3]
Năm |
Xếp hạng Liên Hợp Quốc |
Xếp hạng ASEAN |
2014 |
99/193 |
5/11 |
2016 |
89/193 |
6/11 |
2018 |
88/193 |
6/11 |
Nguồn tham khảo:
[1] Phương pháp luận đánh giá Chính phủ điện tử của Liên hợp quốc. Online tại https://publicadministration.un.org/egovkb/en-us/about/methodology (Truy cập ngày 10/7/2018)
[2] Chỉ số Chính phủ điện tử của LHQ được đánh giá như thế nào? Báo điện tử Chính phủ ngày 31/3/2016. Online tại: http://baochinhphu.vn/Xay-dung-Chinh-phu-dien-tu/Chi-so-Chinh-phu-dien-tu-cua-LHQ-duoc-danh-gia-nhu-the-nao/251152.vgp (Truy cập ngày 10/7/2018)
[3] Chỉ số phát triển Chính phủ điện tử của Việt Nam tăng 10 bậc. ICT News ngày 5/8/2016. Online tại: http://ictnews.vn/cntt/nuoc-manh-cntt/chi-so-phat-trien-chinh-phu-dien-tu-cua-viet-nam-tang-10-bac-141487.ict (Truy cập ngày 10/7/2018)
Tác giả bài viết: EITSC (tổng hợp)